Чынан да Ишмөхәммәт хәзрәт 1911 елда император исеменә ил буенча мәдрәсәләрдә “кадим ысулы уставы” нигезендә генә укытырга кирәклеге турында махсус Указ чыгаруны сорап хат язган. Аның фикеренчә, мәдрәсәләрнең алты этабында да бары тик Коръән кануннары гына укытылырга тиеш булган. И.Динмөхәммәтов көндәлек матбугатта һәм үзенең брошюраларында ул чорның алдынгы карашлы Ш.Мәрҗани, Р.Фәхретдин, Г.Баруди, Г.Курсави, М.Бигиев кебек зыялыларына каршы бик актив чыгышлар ясаган. Алар белән турыдан-туры сүз көрәштергән.

( Читать дальше )

Түнтәр мәдрәсәсенең 200 еллык тарихы турында кыскача очерк. Бу язма «Мирас» һәм «Мәгариф» журналларында баарга тәкъдим ителде әмма аңа журналарда урын бирелмәде

( Читать дальше )

Количественные наречия: озак үтмәде [Н., 139] ‘не прошло много времени’; бәрәңгесенең бигүк картаеп китмәвенә ярдәм итешә башладылар [М.б., 355] ‘начали помогать, чтобы его картошка не очень «состарилась»’.

( Читать дальше )

Исследование языка художественных произведений – это прежде всего изучение лексики, которая отражает своеобразное видение, понимание объективной действительности писателя. Языковеды неоднократно писали о неисчерпаемых возможностях лексики, содержащей самые разные значения. Изучение лексики художественных произведений дает возможность не только объяснить употребление языковых средств, но и оценить творческий труд писателя.

( Читать дальше )

Тема: Профессор Васил Габдулла улы Гайфуллин – мәгърифәтче Каюм Насыйриның дәвамчысы
Шушы яктан, шушы туфрактан без…
Кайсы туфрак биргән ул даһига
“Эврика”лы зирәк акылны?

Югары Табын туган авылы булса,
Түбән Табын очар канат биргән…


( Читать дальше )

Фәүзия Фәрит кызы менә инде 14 ел буе татар теле һәм әдәбиятын укыта. Укучыларга белем һәм тәрбия бирүдә яңа алымнар куллана, һәр эштә иҗади якын килә. укучыларны шәхес итеп тәрбияләүгә күп көч куя.
Фәүзия Фәрит кызы укытуның яңа формаларын, алымнарын даими өйрәнә һәм һәр дәреснең нәтиҗәле булуына омтыла. Укытучының эш нәтиҗәсе дә югары: аның укучылары район, республика олимпиадаларында даими рәвештә призлы урыннар яулыйлар, Татар теле буенча белем сыйфаты да югары.

( Читать дальше )

Сайфулина Ф.С.; Садыков К.С. Педагогическая практика по татарской литературе.- Учебно-методическое пособие для студентов татарского отделения дневной и заочной формы обучения.- Тобольск: ТГПИ им. Д.И.Менделеева, 2003г. – 28с.
Пособие рекомендовано студентам татарского отделения дневной и заочной формы обучения. Цель пособия – помощь студентам в подготовке и прохождении педагогической практики; способствовать совершенствованию методического руководства педагогической практикой студентов в соответствии с требованиями ГОС ВПО и в условиях современной национальной школы.


( Читать дальше )

Мәдинә Мингариф кызы менә инде 28 ел буе татар теле һәм әдәбиятын укыта. Укучыларга белем һәм тәрбия бирүдә яңа алымнар куллана, һәр эштә иҗади якын килә. укучыларны шәхес итеп тәрбияләүгә күп көч куя.
Мәдинә Мингарифовна укытуның яңа формаларын, алымнарын даими өйрәнә һәм һәр дәреснең нәтиҗәле булуына омтыла. Укытучының эш нәтиҗәсе дә югары: аның укучылары район, республика олимпиадаларында даими рәвештә призлы урыннар яулыйлар, 20 дән артык укучысы төрле уку йортларының татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укуларын дәвам иттерәләр. Татар теле буенча белем сыйфаты да югары. Укучыларда белем алуга ихтыяҗ тудыру, шуңа нигезләнеп, аларның иҗади сәләтләрен үстерү, фикерләү, танып – белү эшчәнлеген активлаштыру өстендә даими эшли. Балаларның “Сабантуй”, “Арча хәбәрләре”, “Көмеш кыңгырау”, “Алтын каләм” газеталарында басылган мәкаләләре, шигырьләре шул хакта сөйли. Мәдинә Мингарифовна – тәҗрибәле остаз да: файдалы киңәшләре, эш тәҗрибәсе белән бик теләп уртаклаша. Укытучы үз белемен күтәрү өстендә даими рәвештә эшли, алдынгы педагогларның тәҗрибәсеннән иҗади файдалана.

( Читать дальше )

Сүз — кешеләр аралашуы өчен иң кирәкле чараларның берсе. Фикерне аңлаешлы, күңелдәге хисне матур итеп әйтеп бирә белү һәрбер зыялы кеше өчен зарури. Бу күнекмәләр мәктәптә бирелергә тиеш һәм аны формалаштыруда татар теле һәм әдәбияты укытучыларының роле әйтеп бетергесез зур. Алар укучыларга белем бирү белән бергә, балаларны дөрес һәм матур сөйләргә өйрәтергә тиеш.
Шушы максатны тормышка ашыру йөзеннән, мәктәбебездә сәнгатьле уку буенча түгәрәк оештырдым. Эшкә керешкәнче, бу юнәлештә эшләүче галимнәрнең, сәнгать әһелләренең хезмәтләре белән таныштым һәм сәнгатьле уку сәнгатьнең үзенчәлекле бер төре булуына инандым. Бу юнәлештә эшләү дәресләрдә алып барылса да, класстан тыш чараларда эш оештыру кирәклегенә төшендем. Ләкин кулланмаларның булмавы кыенлыклар тудырды. Сәнгатьле сөйләм буенча булган материалларның бер өлешен тупладым һәм түгәрәк оештыручыларга ярдәм йөзеннән шушы кулланманы тәкъдим итәм.

( Читать дальше )

Өченче бүлек
Татар ир-ат исемнәренең структур-ясалыш үзенчәлекләре

Тел белеменең сүзьясалыш тармагы, нигездә, күмәклек сүзләренең төзелеш-ясалыш үзенчәлекләренә игьтибар итсә, ономастика фәнендә дә ялгызлык исемнәренең структур-ясалышында булган үзгәрешләрне өйрәнергә зур урын бирелә. Антропонимик системасының баюы, бу өлкәдә булган үсеш-үзгәрешләр, һичшиксез, турыдан-туры сүзьясалышы белән тыгыз бәйләнештә тора.

( Читать дальше )