Кичә XIX йөзнең бөек әдипләре һәм мәгърифәтчеләре Г. Кандалый, Ш. Мәрҗани, М. Акмулла иҗатларына багышлап үткәрелә.

( Читать дальше )

Гөлләр чәчәк атсын өчен,
Бәхет-шатлык артсын өчен
Әни кирәк, әни кирәк.
Иң кадерле кеше җирдә
Әни, димәк.

Р. Миңнуллин

Әтисе Гаделне уятты да ишегалдына чыгып китте. Эшкә киткәнче йорт-кура тирәсендәге эшләрне бетереп йөрүедер инде. Кечкенә Гадел менә бер ел инде әтисе белән генә яши. Әнисе, ниндидер авырудан терелә алмыйча, газиз сабыен калдырып, бу дөньядан китеп барды. Элегрәк әнисе уяткан чакларда урынында иркәләнеп ятарга яраткан Гадел хәзер әтисе бер эндәшүгә үк сикереп тора. Ул кергәнче юынып, киенеп куясы бар, чөнки иртәнге ашны ашауга, берсе – эшенә, икенчесе мәктәбенә юл тотачак.

( Читать дальше )

“Акыллылар көч сынаша” темасына әдәби бәйге
(Бөек җиңүнең 65 еллыгына багышлана)

Гомерем минем моңлы бер җыр иде,
үлемем дә яңгырар җыр булып.
М. Җәлил

Фашист илбасарларын җиңүгә татар халкы искиткеч зур өлеш керткән. Исемнәре тарих битләренә алтын хәрефләр белән уелган каһарманнар арасында Муса Җәлил һәм аның көрәштәшләре аеруча әһәмиятле урын алып торалар. Аларның үлемсез батырлыклары, легендага әверелгән исемнәре һәм эшләре турында бик күп язылды, сөйләнде. Укучыларның бу батырлар турындагы белемнәрен тагын да тирәнәйтү һәм кызыксынуларын арттыруда әдәби- мәдәни кичәләрнең роле зур. Тәкъдим ителә торган кичә 7-9 нчы сыйныф укучылары белән үткәрелә.

( Читать дальше )

Татар мәктәбенең 7 нче сыйныфында (рус мәктәбенең 10 сыйныфында) Закир Рәмиевнең (Дәрдемәнд) тормышын һәм иҗатын өйрәнү каралган. Үз чорының башка шагыйрьләреннән тормышы белән дә, иҗаты белән дә аерылып торган бу шагыйрь белән таныштырганда, мин күбрәк аның шәхесенә, гражданлык позициясенә игътибар итәм. Болай эшләгәндә, аның иҗатына анализ ясау, шагыйрьнең ни әйтергә теләгәнен аңлау күпкә җиңелрәк. Дәресемне мин шуларны исәпкә алып үткәрдем. Бу – беренче дәрес, вакытның күбрәк өлеше шагыйрьнең биографиясенә багышланганга күрә, берничә шигыре генә өйрәнелде. Икенче дәрестә дәреслектәге шигырьләре анализлана, беренче дәрестән соң бу укучыларга җиңелрәк бирелә.

( Читать дальше )

5 нче класс

Чагыштыру – нинди дә булса әйбергә (образга, геройга һ.6.) бәя бирү өчен, башка әйбер (образ, герой һ.б.) белән чагыштыру.
Каршылык – әйбернең үз-үзенә карата каршылыкта торуы (кыска да, озын да; яхшы да, начар да).
Сыйфат – әйбернең озынлыгы, төсе, яхшылыгы, көчлелеге һ.б.
Сыйфат дәрәҗәсе – сыйфатның төрле куәтлектә булуы.
Кабатлау – бер эчтәлектәге әйберләрнең күплеге.

( Читать дальше )

Татар әдәбиятының үсеш тарихында тирән эз калдырган шәхесләрнең берсе Ф.Әмирхан үзенең күпкырлы иҗаты белән аерылып тора. Язучының үткен сатирик тел белән иҗат ителгән әдәби һәм сәяси-публицистик әсәрләрендә милләт язмышы өчен борчылып яшәү, аны югары мәдәниятле, прогрессив аңлы итеп күрергә теләү сизелеп тора.
Ф.Әмирхан, беренче чиратта, әдәбиятыбызның иң зыялы классик язучыларның берсе. Шул ук вакытта ул гаҗәеп оста журналист та, татар әдәби тәнкыйтенә нигез салучы да. Әдип — яшьләр газетасы “Әльислах”ны оештыручы һәм “Кояш” газетасының җаваплы секретаре буларак, үзен таныткан шәхес. Моннан тыш Г.Камал, С.Рәмиев белән берлектә татар театрын оештыру эшендә янып йөрүче Ф.Әмирхан — үзенең “Яшьләр”, “Тигезсезләр” исемле пьесалары, төрле спектакльләргә язган рецензияләре белән театр сәнгатен үстерүгә зур өлеш керткән киң белемле, эрудицияле шәхес.

( Читать дальше )

Тема. Ә. Еники хикәяләрендә кешеләрнең күңел дөньясын сурәтләү үзенчәлекләре

Автор: Казан шәһәре 96 нчы гимназиянең югары квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Тарханова Г. И.

( Читать дальше )

Тормышның тискәре яклары тудырган хисләрдән арыну өчен, мин, гадәттә, кулыма китап алам яисә театрга барып, берәр спектакль карап кайтам. Менә кайда чистарына минем күңелем. Шунда алган уңай тәэсирләр дулкынында атналар буе канатланып йөрим, йөрәгемә ял алам.

( Читать дальше )

Опять пришло время пригласить всех интересующихся нетрадиционными и интересными логическими задачами принять участие уже в 6-ом сезоне престижного международного конкурса „GENIUS LOGICUS“. Для начала мы бы хотели сообщить Вам несколько фактов и усовершенствований конкурса:

( Читать дальше )

Тарихын белмәгән халык
Белгәннәрнең колы була.
Г. Афзал
Тарих ул – хәтер. Хәтер югалса, яшәешнең бөтен мәгънәсе югала. Үз халкыңның тарихын өйрәнмичә, аның үткәнен белмичә, хәзерге тормышны аңлап, яңаны төзеп булмый. Тарихын белмәгән яки аны бөтенләй оныткан халык юкка чыгачак. Безнең тарихыбызны күпме генә оныттырырга, юк итәргә тырышмасыннар, татар халкы барыбер үзен саклап кала алган. Үз тарихын бөртекләп җыйган ул, чөнки борынгы тарихи кулъязмаларыбыз басып алучылар тарафыннан юк ителгән, исән калганнары дөнья буйлап таралган. Англия, Стамбул, Каһирә, Лейпциг китапханәләреннән табарга була әдәбиятыбызны, тарихыбызны чагылдырган материалларны. Әмма татар баласы аларны өйрәнүдән мәхрүм ителгән, чөнки дәреслекләрдә рус тарихы гына урын алган. Анда исә татар халкы турында күп нәрсәләр ялганга төрелеп, уйдырма хәлендә бирелгән. Татар тарихы укытыла торган дәреслекләр дә камил түгел. Аларда фәннилек саклана, әмма ул катлаулы, аңлаешсыз итеп язылган. Матур рәсемнәр белән бизәлеп, һәр баланың күңеленә үтеп керерлек мавыктыргыч телдә язылса, күпкә яхшырак булыр иде. Ә бит татар халкы — күпләргә үрнәк булып торырлык бөек тарихлы, мәдәниятле халык. Бүгенгесе көндә һәр татар баласының үз телен югалтмавын, милли үзаңының үсүен теләсәк, иң элек аңа борынгы бабаларының кем булуын аңлатырга, тарихын тиешенчә өйрәтергә кирәк дип саныйм. Шул чагында гына ул башын югары күтәреп, кимсенмичә, аягында нык басып торыр, горур булыр. Моңа иманым камил.

( Читать дальше )