Олимпиадага әзерләнү өчен ярдәмлек: татар әдәбияты (1)

Ярдәмлек татар мәктәпләре, гимназияләренең 9-11 сыйныф укучыларына, укытучыларга тәкъдим ителә. Кулланманың төп максаты – укучыларның белемнәрен системага салырга ярдәм итү, район һәм республика олимпиадаларына мөстәкыйль әзерләнергә юнәлеш бирү.
Татар милли мәктәп, гимназия, лицей укучылары катнашында үткәрелеп килүче татар теле һәм әдәбиятыннан республика олимпиадасының саллы тарихы бар. Казан дәүләт университетының татар филологиясе һәм тарихы факультеты укытучы-галимнәре катнашында уздырылган һәр елгы бәйге анда үз эзен калдыра. Шул сәхифәне яктырту йөзеннән, җыентыкның беренче өлешендә соңгы биш елда тәкъдим ителгән сораулыклар бирелде.

( Читать дальше )

Морфология һәм орфография. 6 нчы сыйныф

Морфология

1. Сүз төркеме төшенчәсенә бирелгән дөрес билгеләмәне тап.

а) мәгнәләре, грамматик билгеләре буенча бер төркемгә берләшкән сүзләр;
ә) мәгнәләре, грамматик билгеләре һәм җөмләдә кулланылышлары буенча бер төркемгә берләшкән сүзләр;
б) грамматик билгеләре буенча бер төркемгә берләшкән сүзләр.

( Читать дальше )

Морфология һәм орфография. 5 нче сыйныф

Бердәм республика имтиханына әзерләнү өчен төзелгән программага нигезләнеп тәкдим ителгән тестлар җыелмасы һәм дәрестә файдалану өчен ( сүзләргә морфологик анализ ясау, сүзләрне сүз төркемнәре һәм җөмлә кисәкләре ягыннан тикшерү өчен китерелә) текстлар, аерым җөмләләр бирелде.
Тестлар татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5 нче, 6 нчы сыйныфлары өчен чыгарылган дәреслекләр (“Мәгариф” нәшрияты, 2006 ел) һәм татар урта мәктәпләре өчен татар теленнән программа (“Мәгариф” нәшрияты, 2003 ел) таянып төзелде.
Әгәр шушы тест һәм текстлар җыелмасы ярдәмендә укучыларны бердәм республика имтиханына әзерлегенә ирешелсә, автор үз алдына куйган максатларына ирешкән дип уйлар иде.


( Читать дальше )

IV сыйныфта тәрбия эше программасы

Бүген илебезнең мәгариф системасында укыту һәм тәрбия эчтәлеген яңарту процессы бара. Аның үзәгендә укучы шәхесе тора. Шуңа күрә тирән белемле, югары әхлаклы, зыялы шәхес тәрбияләү – укыту-тәрбия системасының төп бурычы булып тора. Уку һәм тәрбия бер-берсен тулыландырып, бер максатка корылып алып барганда гына нәтиҗәле була.
Балалар һәм яшүсмерләр арасында төрле ямьсез күренешләрнең ешая баруы берәүгә дә сер түгел. Бүгенге тормышыбызда мәдәният һәм әхлаклылык дигән мөһим сыйфатларның какшавы нык чагыла. Шуңа күрә дә мин үз эшемдә бу юнәлешкә игътибарны көчәйттем һәм тәрбия эше программасы булдырдым.

( Читать дальше )

«Егетләр, көч сынашыйк» (Ватанны саклаучылар көненә багышланган кичә)

Максат: Балаларда Ватанга мәхәббәт, Ватан сакчыларына хөрмәт, илгә хезмәт итүгә омтылыш.


( Читать дальше )

Югары сыйныф укучылары өчен электив курслар программасы “Кайсы һөнәр яхшырак?”

Бүген илебезнең мәгариф системасында укыту эчтәлеген яңарту процессы бара. Аның үзәгендә укучы шәхесе тора. Шуңа күрә, тирән белемле, югары әхлаклы, зыялы шәхес тәрбияләү – төп бурыч. Моның өчен мәгариф оешмаларына татар теле һәм әдәбиятын профиль буларак өйрәнүче мәктәпләрне стандарт дәреслекләр һәм методик ярдәмлекләр белән генә түгел, өстәмә материал белән тәэмин итү бурычы йөкләнде.

( Читать дальше )

Продукт DeskWork 3

Корпоративный портал DeskWork 3 служит единой точкой входа к информационным активам компании и делает работу сотрудников более эффективной за счет совместной работы с информацией, размещенной на портале, средств поиска данных, управления документами, автоматизации рутинных бизнес-процессов.
Для работы достаточно только Windows Server 2008, лицензии на другое ПО не требуются.

( Читать дальше )

Пермь өлкәсе Күңгер районы татарлары. I бүлек

I бүлек. Пермь өлкәсе Күңгер районы татарларының тарихы, килеп чыгышы һәм микротопонимиясе

Кереш

Теманың актуальлеге.
Исемнәр – тарих хәбәрчеләре. Авыл атамаларында, кабер ташларында, язуларда, шәҗәрәләрдә (кабер ташларындагы нәсел агачы) бик күп исемнәр бүгенге көнгә исән-сау килеш килеп җиткәннәр. Географик җирлекләрнең күбесенә бик борынгы заманнарда ук исемнәр бирелгән. Халкыбызның борынгы теле, тарихы, тормыш-көнкүреше, гореф-гадәтләре турында сөйләүче байтак мәгълүматлар тупланган аларда. Туган авылларда, туган төбәкләрдә күпме ачылмаган серләр көтеп ята. Һәр тау-чокыр, һәм күл-инеш исеме үзе бер ачылмаган дөнья бит. Исемнәрне җыйнарга, өйрәнергә кирәк.

( Читать дальше )

Пермь өлкәсе Күңгер районы татарлары. II бүлек

II бүлек. Пермь өлкәсе Күңгер татарларының антропонимиясе

Антропонимика – ономастиканың ике зур бүлекләрнең берсен тәшкил итә.
Һәрбер телдә кешегә эндәшү, атап әйтү, мөрәҗәгать итү әчен хезмәт итә торган бер антропонимик категорияләр бар. Антропоним термины (грекча антропос – “кеше” һәм онома – “исем” сүзләреннән) кешеләрне атау очен хезмәт итә торган исем, отчество, фамилия, кушамат һәм псевдоним төшенчәләрен аңлата һәм билгеле бер телдә кешеләрне тулаем атау системасының теге яки бу категориясенә караган конкрет атау берәмлекләрен белдерә. (Мәсәлән, Закир – исем, Куштан – кушамат, Шакирович – отчество, Бакиров – фамилия, Тиктормас – псевдоним һ.б. – болар барсы да антропонимнар).

( Читать дальше )

Пермь өлкәсе Күңгер районы татарлары. III бүлек

III бүлек. Пермь өлкәсе Күңгер районы татарларының лексик-сөйләш үзенчәлекләре.

Бай традициягә ия, борынгы әдәбияты һәм язуы булган татар теле төрки телләр семьясына кыпчак телләре төркеменә керә һәм шул ук вакытта огуз, болгар телләренә хас элементларны да эченә ала.
Практик максатлардан чыгып татар телен XVII гасырда өйрәнә башлыйлар, фәнни яктан исә бу тел галимнәренең игътибарын XIX гасырда үзенә җәлеп итә. Татар теленең “шивәләрен” беренче буларак рус галиме А.Г. Бессонов классификацияли.

( Читать дальше )